تصحیح چند تصحیف و تحریف در دیوان خاقانی شروانی

Authors

  • سجاد دهقان دانش‌آموختۀ کارشناسی‌ارشد زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز
Abstract:

خاقانی شروانی، شاعر نام‌آوری است که طرز سخن و غرابت کلامش، از دیرباز زبانزد خاصّ و عام بوده است. سخن خاقانی دارای ویژگی‌هایی نظیر استفاده‌ از اصطلاحات علوم مختلف، بازی‌های کلامی و ... است؛ چنان‌که کمتر پیش می‌آید خوانندۀ شعر او از مراجعۀ مکرّر به شرح‌ها و فرهنگ‌های لغت بی‌نیاز باشد. در گذر زمان و تحت­تأثیر عواملی مانند بروز جنگ‌ها، آشفتگی‌ها و دیگر حوادث روزگار، نسخه‌های خطّی اصیل دیوان خاقانی، کم‌کم از بین رفته ‌است و تنها تعدادی انگشت‌شمار از آنها وجود دارد که اساس کار مصحّحان و محقّقان قرار گرفته است. بااین­حال، وجود چند نسخۀ چاپی معتبر از دیوان وی، تاحدودی نیاز دانشجویان و علاقه‌مندان را در دهه‌های اخیر برطرف کرده است، امّا هنوز فقدان وجود یک تصحیح علمی-انتقادی پیراسته از این دیوان احساس می‌شود. نگارندگان باتوجّه­به فراگیربودن موارد تصحیف و تحریف در دیوان خاقانی، و باتوجّه‌به اهمیّت ساحت لفظ در نظر خاقانی و تأثیر آن بر بُعد معنایی شعر او، درصدد رفع برخی اشتباهات در دیوان چاپی تصحیح سجادی برآمده‌ و کوشیده‌اند با استفاده از سایر نسخه‌های چاپی یا خطّی، این اشتباهات را اصلاح کنند. همین نمونه‌های اندک، نشانگر ضرورت و اهمیّت پیراستن سروده‌های خاقانی از نقیصۀ مذکور است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تصحیح چند تصحیف در قصاید خاقانی

دیوان خاقانی شروانی، به‌منزلة جلوه‌‌گاه برجستة‌‌ پیوند فضل و هنر، سرشار از نوگویی و غرابت است. پشتوانة‌‌ فرهنگی شاعر، چون با طبع نوجو و تخیل غنی او همراه است، به آفرینش تصاویر و ترکیباتی می‌انجامد که عمدتاً مسبوق به سابقه‌‌ای نیست. از‌همین ‌‌روی، ناسخان نتوانسته‌‌اند چندان شایسته به کتابت اشعار او بپردازند و خواسته یا ناخواسته ضبط‌‌های نادرستی را وارد متن کرده‌‌اند. بخشی از این ضبط‌‌های نادرست، ...

full text

تصحیح چند تصحیف و تحریف در قصیدة نهزة الارواح و نزهة الاشباح خاقانی

خاقانی، شاعر بزرگ و نام‌آور قرن ششم، به‌راستی یکی از درخشان‌ترین چهره‌های ادب ایران است که به سرودن شعر پیچیده و دیریاب شناخته شده است. زبان ویژة شعر خاقانی، کاربرد انواع ترکیبات بدیع، آفرینش مضامین نو، کاربرد علوم زمانه در شعر، التزام به رعایت انواع آرایه‌های لفظی و معنوی، کاربرد تشبیهات و استعاره‌های دور از ذهن و کنایات و... ازجمله نکاتی است که با پیچیده‌کردن شعر خاقانی، آن را دور از دسترس هم...

full text

تصحیح و تحلیل چند تصحیف در شعر خاقانی

مانندگی ترکیبات و اصطلاحات و برخی ویژگی‌های حوزه سبک‌شناسی، در بین شاعران مکتب ارّان و آذربایجان، خصوصاً خاقانی و نظامی، نکته‌ای است که عوامل جغرافیایی را نباید در پیدایش آنها نادیده گرفت. به همین سبب است که برخی تشبیه‌ها و کنایات و... در شعر خاقانی و نظامی و برخی شاعران آذربایجان تقریباً منحصر به فرد است. آنچه در این مقاله از نظر خوانندگان می‌گذرد، تحلیل چند تصحیف فراگیر، در شعر خاقانی است که این...

full text

تصحیح چند تصحیف در قصاید خاقانی

دیوان خاقانی شروانی، به منزلة جلوه گاه برجستة پیوند فضل و هنر، سرشار از نوگویی و غرابت است. پشتوانة فرهنگی شاعر، چون با طبع نوجو و تخیل غنی او همراه است، به آفرینش تصاویر و ترکیباتی می انجامد که عمدتاً مسبوق به سابقه ای نیست. از همین روی، ناسخان نتوانسته اند چندان شایسته به کتابت اشعار او بپردازند و خواسته یا ناخواسته ضبط های نادرستی را وارد متن کرده اند. بخشی از این ضبط های نادرست، که رسم الخط ...

full text

شرح، تحلیل و تصحیح چند بیت دشوار از خاقانی شروانی

شیوه بیان خاقانی در برخی از اشعارش چنان غریب و دشوار است که فهم و درک شعر او را پیچیده و گاه غیر ممکن می‌سازد؛ بنابراین شایسته است که توجه ادبا برای درک معانی اشعار وی بیشتر از بسیاری دیگر از شعرای پهنه ادب فارسی باشد. با اینکه تلاش برای راه یافتن به دنیای خاقانی تقریباً قدمتی برابر با اولین سال‌های انتشار دیوان وی دارد و در عصر جدید با ورود شرق‌شناسان به جرگه پژوهندگان شعر خاقانی، نکات جالب توج...

full text

شرح، تحلیل و تصحیح چند بیت دشوار از خاقانی شروانی

شیوه بیان خاقانی در برخی از اشعارش چنان غریب و دشوار است که فهم و درک شعر او را پیچیده و گاه غیر ممکن می سازد؛ بنابراین شایسته است که توجه ادبا برای درک معانی اشعار وی بیشتر از بسیاری دیگر از شعرای پهنه ادب فارسی باشد. با اینکه تلاش برای راه یافتن به دنیای خاقانی تقریباً قدمتی برابر با اولین سال های انتشار دیوان وی دارد و در عصر جدید با ورود شرق شناسان به جرگه پژوهندگان شعر خاقانی، نکات جالب توج...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 1

pages  161- 179

publication date 2019-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023